Za maską sukcesu może chować się depresja. Chociaż nie zawsze jest to łatwe do zauważenia, nawet osoby osiągające sukces mogą ukrywać swój ból. Wysoko funkcjonująca depresja to nieformalne określenie tego, jak na depresję cierpią ludzie, którzy mają udane życie.
Badania przeprowadzone w USA pokazują, że 72% założycieli firm zgłasza obawy o swoje samopoczucie psychiczne. Co trzeci przedsiębiorca cierpi na depresję , a 12% zmaga się z uzależnieniem. Większość przedsiębiorców zmagających się z depresją nie doświadcza upośledzenia funkcjonalnego, dopóki ich depresja nie jest ciężka. Właściciele firm, dzięki swojej zdolności do mobilizowania się i wymuszania optymizmu, często podejmują ryzykowne przedsięwzięcia, zamiast wybierać bardziej stabilne zatrudnienie. Wytrzymują presję, nawet jeśli te projekty mają niski potencjał sukcesu i wysokie ryzyko niepowodzenia. Są niejako przyzwyczajeni do ignorowania własnego zniechęcenia czy braku energii. Zamiast tego „przepychają się” przez trudne rzeczy.
Jednym z symptomów depresji u osób dobrze funkcjonujących jest zmniejszone odczuwanie przyjemności, co sprawia wrażenie, że życie traci na intensywności. Coraz częściej pojawia się określenie „wysoko funkcjonująca depresja”. Osoba dotknięta tą formą depresji może wykonywać codzienne obowiązki, ale wewnętrznie czuje się jakby poruszała się mechanicznie, bez uczucia i zaangażowania.
Komentująca to zjawisko Jameca Woody Cooper z Uniwersytetu Webster w Missouri wyjaśnia, że takie przejawy depresji są typowe dla osób z osobowością typu A. Cechuje je silne pragnienie sukcesu, ambicja, zdecydowanie, niecierpliwość, rywalizacyjność oraz skłonność do nadmiernego stresu. Są z reguły bardzo aktywne i ambitne. Często pracują nad wieloma projektami jednocześnie i stawiają sobie wysokie cele, których osiągnięcie traktują jako wyzwanie. Mają tendencję do podejmowania szybkich decyzji i działania w szybkim tempie, co może prowadzić do poczucia ciągłego pośpiechu.
Dr Natalie Dattilo, psychiatra z Brigham and Women’s Hospital w Bostonie, wskazuje, że tzw. wysoko funkcjonująca depresja często występuje u osób zajmujących wysokie stanowiska. Dotyczy także osób, które zmagają się z perfekcjonizmem, ukierunkowanych na zadowalanie ludzi, podtrzymujący wizerunek wytrzymałego i uzdolnionego profesjonalisty.
Depresja – objawy u osób wysoko funkcjonujących:
1. odczuwanie apetytu, ale jedzenie nie sprawia przyjemności
2. okazjonalne zainteresowanie intymnością, ale seks nie cieszy tak, jak kiedyś
3. realizacji zainteresowań towarzyszy uczucie pustki, w podejmowaniu aktywności fizycznej nie ma takiego zapału, jak dawniej
4. uczucie większego zmęczenia, pomimo tego samego wzorca snu
5. trudności w podejmowaniu decyzji, nawet prostych, np. co zjeść na kolację, co ubrać na spotkanie
6. odczucie odłączenia lub wyobcowania w sytuacjach społecznych, nawet gdy jest się w otoczeniu przyjaciół i rodziny
7. pomimo osiągnięć zawodowych, trudności w czerpaniu radości z sukcesów
Prof. Piotr Gałecki, konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii w wypowiedzi dla „Wyborczej” uważa, że nawet połowa chorych na depresję długo nie zdaje sobie sprawy ze swojego stanu. Dopiero trudna sytuacja życiowa, nagły kryzys motywują ich do szukania dla siebie profesjonalnej pomocy. Zawody szczególnie narażone na tzw. wysoko funkcjonującą depresję to często te, które wymagają wysokiego poziomu stresu, odpowiedzialności i ciągłego dążenia do osiągnięć. Przykłady obejmują przedsiębiorców, menedżerów, prawników, lekarzy, nauczycieli, artystów, dziennikarzy i pracowników ochrony zdrowia. Te zawody często wymagają ciągłego napinania się i nadmiernego zaangażowania. To może prowadzić do przeciążenia, wypalenia zawodowego i wysokiego ryzyka rozwoju depresji.
Choć podjęcie decyzji o rozpoczęciu psychoterapii może być trudne, to warto pamiętać, że krok w kierunku poprawy stanu psychicznego jest dużym osiągnięciem. Psychoterapia daje szansę na odkrycie nowych sposobów radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami. Prowadzi do budowania zdrowszych relacji zarówno z sobą, jak i z innymi. Dążenie do lepszej jakości życia zasługuje na szacunek, choć czasem wymaga profesjonalnego wsparcia.