Zaburzenia osobowości to utrwalone wzorce myślenia, emocji i zachowań, które wyraźnie odbiegają od tego, co uznaje się za typowe i akceptowane w społeczeństwie. Osoby, które mają takie zaburzenia, często mają problemy z relacjami, adaptacją społeczną i realizowaniem swoich celów życiowych. Takie wzorce zaczynają się zwykle już w okresie dorastania lub wczesnej dorosłości i wymagają specjalistycznego leczenia, aby poprawić komfort życia.
Psychoterapia jako metoda leczenia zaburzeń osobowości
Psychoterapia jest obecnie uznawana za najskuteczniejszą metodę leczenia zaburzenia osobowości. Dzięki odpowiednim technikom terapeutycznym można trwale zmienić niekorzystne wzorce emocjonalne i zachowania, poprawiając jakość życia pacjenta i jego funkcjonowanie wśród ludzi. Do najskuteczniejszych metod psychoterapeutycznych w leczeniu zaburzeń osobowości należą terapia psychodynamiczna, a zwłaszcza terapia skoncentrowana na przeniesieniu.
Terapia psychodynamiczna w leczeniu zaburzeń osobowości
Terapia psychodynamiczna pomaga pacjentowi lepiej zrozumieć siebie, swoje uczucia i relacje z innymi ludźmi. W trakcie terapii pacjent razem z terapeutą analizuje doświadczenia z przeszłości i ich wpływ na obecne życie. Dzięki temu pacjent zaczyna dostrzegać, jakie ukryte mechanizmy wpływają na jego zachowanie i emocje. Efektem terapii jest lepsze poznanie siebie oraz zdrowe relacje z innymi ludźmi.
Terapia skoncentrowana na przeniesieniu
Terapia skoncentrowana na przeniesieniu (TFP) to specjalistyczna odmiana terapii psychodynamicznej, opracowana specjalnie na potrzeby leczenia zaburzenia osobowości. Podstawą terapii jest analiza przeniesienia – czyli uczuć, jakie pacjent przenosi na terapeutę. Podczas psychoterapii pacjent razem z terapeutą przygląda się tym emocjom i zastanawia, skąd się biorą. To pomaga lepiej zrozumieć, co dzieje się w jego relacjach z innymi i dlaczego tak się dzieje. Na przykład: jeśli ktoś przez całe życie miał wrażenie, że bliscy raz go kochają, a raz odrzucają, może zacząć dostrzegać, skąd biorą się te skrajne uczucia. Z czasem uczy się, że ludzie – w tym on sam – nie są tylko dobrzy albo źli, ale mogą mieć różne strony. Taka świadomość pozwala mu spokojniej reagować w relacjach i lepiej radzić sobie z emocjami.
Liczne badania kliniczne potwierdzają skuteczność TFP w leczeniu zaburzenia osobowości, redukując symptomy takie jak samookaleczenia, zachowania samobójcze oraz poprawiając ogólne funkcjonowanie społeczne.
Skuteczność psychoterapii w leczeniu zaburzenia osobowości
Analizy i badania jednoznacznie wskazują, że psychoterapia, zwłaszcza psychodynamiczna, odgrywa decydującą rolę w leczeniu zaburzenia osobowości. Terapia ta pozwala na osiągnięcie długotrwałych efektów, w przeciwieństwie do leków, które często działają jedynie objawowo.
Największą efektywność obserwuje się przy stosowaniu terapii psychodynamicznej oraz terapii skoncentrowanej na przeniesieniu, szczególnie u pacjentów z graniczną organizacją osobowości, np. osobowością zależną, histrioniczną, narcystyczną, borderline itp.
Psychoterapia potrafi zmienić naprawdę wiele. Oto co często zyskują osoby, które z niej korzystają:
- Mniej autodestrukcyjnych i impulsywnych zachowań – łatwiej opanować nagłe emocje i nie działać pod ich wpływem.
- Większa stabilność emocjonalna – nastroje stają się spokojniejsze, mniej skaczą z jednej skrajności w drugą.
- Lepsze relacje z innymi – łatwiej budować bliskie, trwalsze i zdrowe więzi.
- Jaśniejszy obraz siebie – osoba zaczyna lepiej rozumieć, kim jest, co czuje i czego potrzebuje.
- Głębsze i trwałe zmiany w osobowości – które pozwalają lepiej funkcjonować w codziennym życiu i odnaleźć się wśród ludzi.
Wybór odpowiedniej terapii – dlaczego jest ważny?
Wybór metody leczenia zaburzeń osobowości powinien być dostosowany do specyficznych potrzeb pacjenta. Z tego względu niezwykle ważna jest odpowiednia diagnostyka oraz ocena potrzeb pacjenta na początku procesu terapeutycznego. Ośrodek Psychoterapii Gdański Psycholog oferuje profesjonalne leczenie zaburzeń osobowości z wykorzystaniem zarówno psychoterapii psychodynamicznej, jak i terapii skoncentrowanej na przeniesieniu. Obie te metody, stosowane przez doświadczonych terapeutów, umożliwiają skuteczne leczenie i poprawę jakości życia pacjentów.
Podsumowanie
Psychoterapia odgrywa kluczową rolę w leczeniu zaburzeń osobowości, umożliwiając skuteczną pracę nad utrwalonymi, problematycznymi wzorcami zachowań i emocji. Dzięki różnorodnym podejściom terapeutycznym możliwe jest indywidualne dopasowanie metod leczenia do potrzeb pacjenta, co prowadzi do długotrwałej poprawy jakości życia, większej stabilności emocjonalnej oraz korzystnych zmian w relacjach z innymi.
Źródła:
Caligor, E., Levy, K.N., Yeomans, F.E. (2022). Empirical Developments in Transference-Focused Psychotherapy. Journal of Psychotherapy Practice and Research, 31(2), 123-134.
Kramer, U., Beuchat, H. (2024). How Personality Disorders Change in Psychotherapy: A Concise Review of Process. Current Psychiatry Reports, 21(10), 99.
American Psychiatric Association (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition, Text Revision (DSM-5-TR). American Psychiatric Publishing.
Yeomans, F.E., Clarkin, J.F., Kernberg, O.F. (2021). Transference-Focused Psychotherapy for Borderline Personality Disorder: A Clinical Guide. American Psychiatric Association Publishing.
Gabbard, G.O., & Crisp-Han, H. (2022). Psychodynamic Psychiatry in Clinical Practice. American Psychiatric Publishing.