Jako objawy depresji poporodowej zwykło się najczęściej wskazywać przeżywany przez matkę smutek, nasilone poczucie winy i bezwartościowości, problemy ze snem czy łaknieniem, a także myśli samobójcze. Często traktuje się je jako niezależne czynniki. Naukowcy z USA i Holandii badali wzajemne zależności 20 różnych objawów, które pojawiają się u kobiet cierpiących na depresję poporodową, a ich wyniki przynoszą ciekawe wnioski.
Okazuje się, że objawy depresji poporodowej tworzą sieć, w której poszczególne elementy wpływają na siebie. Wraz ze wzrostem jednego objawu nasilają się kolejne i odwrotnie. Dla przykładu: im więcej niepowodzeń spotyka kobietę, tym bardziej jest ona pełna obaw, a im bardziej jest przestraszona, tym bardziej narasta poczucie niepowodzeń. Podobnie z doświadczaniem relacji z innymi ludźmi. Im większe wrażenie nieprzychylności ze strony innych, tym większe poczucie bycia nielubianą, a im kobieta bardziej czuje się odrzucana przez otoczenie, tym większe przekonanie o braku życzliwości i nieprzyjazności ze strony innych.
Podobne relacje zachodzą między doświadczanym przez chore matki brakiem nadziei a złym samopoczuciem, czy między płaczem a smutkiem. Wyniki naukowców wskazują na to, że objawy wzajemnie się nasilają. Ich zdaniem podobne zależności występują także u zdrowych kobiet, ale w wypadku kobiet z depresją poporodową więcej objawów się ze sobą łączy, np. narastanie smutku powoduje nasilenie płaczu, rośnie wraz z nimi nastrój depresyjny i poczucie samotności, a te z kolei zwiększają przygnębienie i problemy z łaknieniem, które także powiązane są ze sobą.
Jak widać, cierpienie kobiety zmagającej się z depresją, nasila się i jednocześnie obejmuje różne aspekty życia.
Poczucie własnej skuteczności
Badacze sprawdzili także wzajemne powiązanie poczucia własnej skuteczności i objawów depresji poporodowej.
Najpierw kilka słów wyjaśnienia i przykładów. Osoba mająca wysokie poczucie własnej skuteczności jest przekonana, że poradzi sobie z różnymi trudnościami w życiu codziennym, z nowymi wyzwaniami. Na pewno mi się uda! Poradzę sobie, nawet jeśli wydaje się to trudne i skomplikowane. Skoro dawniej rozwiązałam inne problemy, to z tym też dam radę.Natomiast matki doświadczające depresji poporodowej wątpią we własną skuteczność. Tracą także zaufanie do siebie. Nigdy nie umiem uspokoić mojego dziecka, gdy płacze. Inne kobiety sobie świetnie radzą: dziecko nakarmione, mieszkanie posprzątane, obiad ugotowany. A mi nic nie wychodzi… Jestem okropna. Nie umiem zająć się dobrze dzieckiem, więc jestem beznadziejną matką.
W prowadzonych badaniach okazało się, że poczucie braku skuteczności nasilało przygnębienie, problemy ze snem i samotność i odwrotnie.
Jakie z tego wnioski?
Można przypuszczać, że matczyna wiara w siebie wiąże się z rzeczywistą większą zdolnością do radzenia sobie w różnych innych sytuacjach. Kobieta lepiej sobie radzi w relacjach z ludźmi, pracy czy aktywności sportowej. Takie osoby jeszcze przed zajściem w ciążę mają większe poczucie komfortu życiowego. Być może na depresję poporodową rzadziej zapadają kobiety, które doświadczają swojego życia jako bardziej udanego. Nawet jeśli pojawiają się trudności, to samodzielnie lub z pomocą innych osób są w stanie im zaradzić. Matki narażone na depresję, jeszcze zanim choroba się pojawia, z mniejszą wytrwałością realizują swoje cele i marzenia. Czują się bardziej życiowo niezaradne. A gdy objawy depresji się nasilają, to brak im sił na odejmowanie prób rozwiązania trudności.Czują się tak bezradne i opuszczone, że nie szukają pomocy i wsparcia.
Depresja poporodowa i podczas ciąży – kto potrzebuje pomocy?
Kwestionariusze on-line do oceny objawów depresyjnych i lękowych
Opracowano na podstawie:
Santos HP, Jr., Kossakowski JJ, SchwartzTA, Beeber L, Fried EI (2018) Longitudinal networkstructure of depression symptoms and self-efficacy in low-income mothers. PLoS ONE 13(1):e0191675
Santos H, Jr, Fried EI, Asafu-Adjei J, Ruiz RJ: Network structure of perinatal depressive symptoms. in latinas: relationship to stress and reproductive biomarkers. Res. Nurs. Health, 2017; 40 (3): 218–228
Foto: DEPRESSÃO00″ by Fernanda Alyssa is licensed under CC BY-SA 2.0
