Ustalanie granic w relacji z przyjacielem chorującym na depresję jest trudne, ale bardzo ważne – zarówno dla Ciebie, jak i dla niego. Brak granic może prowadzić do wyczerpania, frustracji, a nawet pogorszenia Waszej relacji. Bycie asertywną/asertywnym w tej sytuacji nie oznacza braku empatii, ale dbanie o zdrową równowagę. Oto jak to zrobić:
1. Zrozum, że granice są ważne
Nie możesz być dostępny 24/7 ani brać pełnej odpowiedzialności za samopoczucie przyjaciela czy przyjaciółki. Twój przyjaciel potrzebuje profesjonalnej pomocy, a Twoja rola to wsparcie – nie leczenie. Ustalanie granic jest zdrowe i pozwala Ci być lepszym wsparciem na dłuższą metę.
2. Wyrażaj swoje granice jasno, ale z empatią
Mów wprost o tym, co możesz zrobić, a na co nie jesteś gotów. Staraj się być przy tym delikatny i wspierający. Przykłady:
- „Chcę cię wspierać, ale dziś muszę zadbać o siebie. Porozmawiamy jutro, dobrze?”
- „Wiem, że przeżywasz trudny czas, ale dziś nie mogę odebrać telefonu. Czy mogę napisać do ciebie później?”
- „Rozumiem, że czujesz się źle. Niestety dzisiaj jestem zmęczony i nie mogę pomóc tak, jak bym chciał. Może warto porozmawiać z psychoterapeutą?”
Kilka porad jak pomóc osobie zmagającej się z depresją
3. Naucz się mówić „nie”
To nie oznacza, że przestajesz się troszczyć. Odmawianie, kiedy nie masz energii lub czasu, jest w porządku. Ważne, żebyś robił to z szacunkiem:
- Zamiast: „Nie mam czasu, przestań mnie męczyć”, powiedz: „Nie mogę teraz pomóc, ale wierzę, że znajdziesz sposób, by poradzić sobie z tym chwilowo sam”.
4. Nie przejmuj całej odpowiedzialności
To naturalne, że chcesz pomóc, ale nie możesz być jedyną osobą wspierającą. Zachęcaj przyjaciela, by szukał pomocy u innych (rodziny, psychoterapeuty, grup wsparcia). Możesz powiedzieć:
- „Widzę, jak bardzo się z tym zmagasz. Myślę, że rozmowa z psychoterapeutą czy psychologiem mogłaby cię odciążyć – mogę ci pomóc znaleźć kogoś odpowiedniego.”
5. Rozpoznaj swoje granice emocjonalne i czasowe
Określ, ile czasu i energii jesteś w stanie poświęcić, zanim sam zaczniesz czuć się wypalony. Jeśli czujesz, że zaczynasz tracić równowagę, zrób krok w tył. Przykład:
- „Martwię się o ciebie. Czuję jednocześnie, że sam zaczynam mieć trudności. Muszę chwilę odpocząć, żeby potem znowu móc ci pomóc.”
6. Ustal, na co się zgadzasz, a czego unikasz
Bycie asertywnym oznacza określenie, jakie formy wsparcia są dla Ciebie możliwe, a jakie są poza Twoimi możliwościami.
- „Mogę cię wysłuchać. Niestety nie wiem, jak rozwiązać twoje problemy. Może psycholog mógłby pomóc?”
- „Nie czuję się dobrze, kiedy mówisz o swoich myślach samobójczych. Czy możemy wspólnie znaleźć kogoś, kto naprawdę będzie mógł cię wesprzeć w tym temacie?”
7. Naucz się rozpoznawać manipulację
Osoba z depresją może (nawet nieświadomie) manipulować – np. wzbudzając poczucie winy: „Jesteś jedyną osobą, która może mi pomóc” albo „Jeśli mnie zostawisz, nie dam sobie rady”. Ważne, by odpowiedzieć empatycznie, ale stanowczo:
- „Rozumiem, że tak się czujesz, ale to nie znaczy, że wszystko zależy ode mnie. Zasługujesz na profesjonalną pomoc, która naprawdę cię wesprze.”
8. Dziel się swoimi odczuciami
Pokaż, że też masz swoje emocje i potrzeby, zamiast tłumić je w sobie. Możesz powiedzieć:
- „Bardzo się o ciebie martwię, niestety czuję się bezradna. Potrzebuję chwili przerwy, żeby to poukładać.”
9. Ustal, co robisz, kiedy przekroczone są granice
Jeśli przyjaciel naciska lub łamie Twoje granice (np. pisze o każdej porze dnia i nocy), przypomnij mu o nich:
- „Pisałam wcześniej, że wieczorami muszę odpocząć. Odpowiem ci jutro rano, dobrze?”
10. Pamiętaj, że dbanie o siebie to nie egoizm
Nie możesz być wsparciem, jeśli sam jesteś na skraju wyczerpania. W razie potrzeby poszukaj pomocy dla siebie – rozmowa z terapeutą albo udział w grupie wsparcia może Ci pomóc zrozumieć, jak działać w tej trudnej sytuacji.
Najważniejsze: Ustalanie granic to wyraz troski o relację. Dzięki temu unikasz wypalenia, a Wasza więź może pozostać zdrowa i trwała.