30 marca – Światowy Dzień Choroby Afektywnej Dwubiegunowej – Psychoterapeutyczny Kalendarz Świąt Nietypowych
Choroba Afektywna Dwubiegunowa jest chorobą przewlekłą, której przebieg ma ma głęboki i wyniszczający wpływ na pacjenta i jego rodzinę. Na chorobę zapadają głównie młodzi ludzie. Jest chorobą silnie stygmatyzującą. Jedynie co czwarty chory jest zdolny do pełnej aktywności zawodowej, większość zmaga się także z innymi zaburzeniami psychicznymi, np. uzależnieniami, zaburzeniami lękowymi. Co piąta osoba zmagająca się z tą chorobą umiera przedwcześnie. To podstępna choroba, która daje złudzenie mocy, jednocześnie okradając chorego z życia. Światowy Dzień Choroby Afektywnej Dwubiegunowej obchodzimy 30 marca.
Podczas studiów Hanka zaczęła doświadczać okresów wyjątkowego zapału i ekscytacji, podczas których czuła się niemal nie do zatrzymania. W tych momentach pracowała nad wieloma projektami jednocześnie, zarywała noce podczas przygotowań do kolejnej premiery teatru studenckiego. Pasjonowała się modą. Zaciągała pożyczki u znajomych, rodziny i wydawała je na ubrania z najnowszych kolekcji ulubionych marek odzieżowych. Czuła, że poradzi sobie z każdą przeciwnością, że „może góry przenosić”. Te niezwykle przyjemne okresy były krótkotrwałe, a po nich nieoczekiwanie następowały epizody depresji. Emocje, które odczuwała były przeciwne do tych, których doświadczała w manii. Czuła się przytłoczona smutkiem, bezwartościowa i pozbawiona energii. Boleśnie doświadczała skutków swoich impulsywnych decyzji finansowych. Miała trudności z wstawaniem rano, nie chciała angażować się w żadne aktywności. Po jakimś czasie jednak energia wracała, entuzjazm i beztroska także. Hanka znowu czuła się fantastycznie, działała brawurowo… aż do następnego epizodu depresji. A z każdym kolejnym epizodem było jej coraz trudniej.
Hanka od wczesnych lat odczuwała okresowe wahania nastroju, które z biegiem czasu stawały się coraz bardziej uciążliwe. Zawsze była uważana za osobę o żywym usposobieniu, pełną energii i entuzjazmu. Świetnie radziła sobie w szkole, miała wielu przyjaciół i angażowała się w akcje charytatywne, przygotowywała przedstawienia szkolnego kółka teatralnego, tańczyła w zespole w domu kultury.
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe

Po kilku następujących po sobie cyklach euforii i rozpaczy, utracie paru przyjaciół, zawaleniu studiów, Hanka w końcu zdecydowała się szukać pomocy. Zgłosiła się do psychiatry, który postawił jej diagnozę – Choroba Afektywna Dwubiegunowa.
ChAD czyli zaburzenie afektywne dwubiegunowe (z ang. Bipolar Disorder), to rodzaj zaburzenia psychicznego charakteryzujący się występowaniem okresów manii (typ I) lub hipomanii (typ II) oraz epizodów depresyjnych. Pomiędzy tymi epizodami zwykle występują okresy remisji, tj. całkowitego braku objawów lub utrzymywania się nielicznych objawów o niewielkim nasileniu. Dane z Wielkiej Brytanii, Niemiec i Włoch wskazują, że częstość występowania choroby afektywnej dwubiegunowej wynosi ok.1%. Jak podaje National Institute of Mental Health w USA choruje na CHAD 3% dorosłych. Jest to zaburzenie, w którym osoba doświadcza nagłych i skrajnych zmian nastroju, które destabilizują jej codzienne funkcjonowanie. To w połączeniu z bardzo dużą nawrotowością objawów przyczynia się do poważnych, negatywnych konsekwencji we wszystkich aspektach życia chorego: funkcjonowanie społeczne, rodzinne, zawodowe, kondycja ekonomiczna, możliwość realizowania swojego potencjału intelektualnego. To podstępna choroba, która daje złudzenie mocy, jednocześnie okradając chorego z życia.
Mania – objawy
Podczas epizodu manii osoba cierpiąca na ChAD może doświadczać różnorodnych uczuć i doznań, które mogą być intensywne i często zmieniać się dynamicznie:
- Euforia: Jest to uczucie intensywnej radości i ekscytacji. Osoba może czuć się „na haju” lub w euforycznym stanie, mając wrażenie, że jest nie do zatrzymania.
- Podniecenie: Pod wpływem manii osoba może odczuwać nadmierną pobudzenie i entuzjazm, który manifestuje się jako silne zainteresowanie i zaangażowanie w różne działania.
- Poczucie pewności siebie: W manii osoba może wykazywać nadmierną pewność siebie, przekonanie o swoich zdolnościach i przekonanie, że jest niezwyciężona.
- Nadmierna energia: Epizod manii często wiąże się z nadmierną ilością energii, która może objawiać się jako nieustanne poruszanie się, chęć do działania i dążenie do realizacji wielu projektów jednocześnie.
- Irracjonalne optymizm: Osoba w stanie manii może patrzeć na świat przez różowe okulary, ignorując lub minimalizując potencjalne konsekwencje swoich działań. Mogą postrzegać rzeczywistość w sposób wyidealizowany lub nierealistyczny.
- Nadmierna kreatywność: Wiele osób pod wpływem manii doświadcza wzmożonej kreatywności i pomysłowości, co prowadzi do intensywnego zaangażowania w działalność artystyczną lub twórczą.
- Poczucie frustracji lub zniecierpliwienia: Mimo że mania jest często kojarzona z pozytywnymi uczuciami, może również prowadzić do poczucia frustracji lub zniecierpliwienia, gdy rzeczywistość nie spełnia oczekiwań osoby w stanie manii.\
- Zaburzenia snu: Może dojść do zmniejszenia zapotrzebowania na sen, a nawet całkowitego braku snu, w wyniku czego osoba czuje się w pełni wypoczęta mimo braku snu.
Depresja – objawy
W trakcie epizodu depresji u osób cierpiących na Chorobę Afektywną Dwubiegunową mogą wystąpić:
- Smutek: Smutek jest jednym z najbardziej charakterystycznych uczuć towarzyszących epizodowi depresji. Osoba może odczuwać głębokie poczucie zmartwienia, przygnębienia i beznadziejności.
- Beznadziejność: W epizodzie depresji osoba może odczuwać silne poczucie beznadziejności i przekonanie, że nic nie ma sensu, że sytuacja się nie poprawi, oraz że nie ma perspektyw na poprawę.
- Poczucie winy: Osoba z ChAD w epizodzie depresji może doświadczać nadmiernego poczucia winy, nawet wobec spraw, za które nie jest odpowiedzialna. Mogą postrzegać siebie jako nieudolne i winne.
- Poczucie bezwartościowości: Osoby z ChAD mogą odczuwać się jako bezwartościowe i pozbawione wartości w epizodzie depresji. Mogą przekonane, że nie są wystarczająco dobrzy lub że nie zasługują na miłość i szacunek.
- Brak zainteresowania i przyjemności: W epizodzie depresji osoba może stracić zainteresowanie codziennymi aktywnościami, które wcześniej sprawiały jej przyjemność. Mogą doświadczać anhedonii, czyli utraty zdolności do czerpania przyjemności z rzeczy, które zwykle sprawiały przyjemność.
- Zmęczenie i spadek energii: Osoby z ChAD w epizodzie depresji mogą odczuwać chroniczne zmęczenie i spadek energii, nawet po odpoczynku. Codzienne czynności mogą wydawać się trudniejsze do wykonania, a nawet proste zadania mogą sprawiać trudności.
- Izolacja społeczna: W epizodzie depresji osoba może wycofywać się z kontaktów społecznych i izolować się od innych ludzi. Mogą unikać spotkań towarzyskich i unikać interakcji z rodziną i przyjaciółmi.
Warto zauważyć, że doświadczenia podczas epizodu manii czy depresji mogą być różne w zależności od indywidualnych cech i doświadczeń osoby, oraz od charakterystyki samego epizodu.
ChAD – choroba zakłócająca relacje
Przykładem zakłócenia funkcjonowania społecznego u osób z Chorobą Afektywną Dwubiegunową może być trudność w utrzymaniu stabilnych relacji interpersonalnych z innymi ludźmi ze względu na wahania nastroju, impulsywność lub nadmierną ekspresję emocji. Osoby z ChAD mogą mieć ograniczoną zdolność do kontrolowania swoich emocji i reakcji, co może prowadzić do konfliktów z otoczeniem. Na przykład, osoba z ChAD podczas epizodu manii może być nadmiernie gadatliwa, impulsywna i ekspansywna, co może innych zniechęcać. Szybkie myślenie i gwałtowne zachowanie mogą sprawiać, że inni ludzie czują się zagubieni lub przerażeni. Z drugiej strony, podczas epizodu depresji, osoba z ChAD może być wycofana, smutna i niezdolna do uczestniczenia w społecznych aktywnościach, co może prowadzić do izolacji społecznej i poczucia samotności.
Impulsywność charakterystyczna dla ChAD może prowadzić do podejmowania ryzykownych zachowań, np. nadmierne wydawanie pieniędzy, nadużywanie substancji lub zaangażowanie w niewłaściwe relacje interpersonalne. Ma to negatywny wpływ na ich życie rodzinne, przyjaźnie i relacje zawodowe. Osoby z ChAD mogą mieć trudności w szkole, w utrzymaniu pracy, relacji rodzinnych i przyjacielskich ze względu na niestabilność nastroju, impulsywność i trudności w kontrolowaniu swojego zachowania. Dlatego istotne jest zapewnienie wsparcia psychoterapeutycznego oraz społecznego osobom z ChAD, aby mogły one skutecznie radzić sobie z wyzwaniami związanymi z funkcjonowaniem społecznym.
ChAD – wyzwanie dla rodziny
Rodzina osoby chorującej na Chorobę Afektywną Dwubiegunową może doświadczać różnorodnych trudności związanych z przebiegiem choroby i jej wpływem na życie codzienne:
- Trudności w zrozumieniu choroby: Choroba Afektywna Dwubiegunowa może być trudna do zrozumienia dla osób spoza sfery medycznej. Rodzina może mieć trudności w zrozumieniu zmian nastroju, które są częścią choroby, co może prowadzić do frustracji i konfliktów.
- Brak stabilności emocjonalnej: Nieprzewidywalność epizodów manii i depresji może wpływać na stabilność emocjonalną całej rodziny. Rodzina może czuć się niepewnie co do tego, jakie będą kolejne dni, co prowadzi do napięcia i lęku.
- Obciążenia finansowe: Koszty związane z leczeniem, terapią i opieką nad osobą chorym mogą być znaczące. Rodzina może borykać się z problemami finansowymi związanymi z długami, które są skutkiem ryzykownych decyzji finansowych podejmowanych przez chorego podczas manii.
- Zmiany w relacjach rodzinnych: Choroba Afektywna Dwubiegunowa może powodować zmiany w relacjach rodzinnych, w tym wzrost konfliktów, trudności w komunikacji oraz poczucie wyobcowania, szczególnie, gdy zaczyna chorować jeden z rodziców. Rodzina może mieć trudności w utrzymaniu zdrowych relacji między sobą.
- Obciążenia opiekuńcze: Opieka nad osobą chorą na Chorobę Afektywną Dwubiegunową może być wymagająca i czasochłonna. Rodzina może odczuwać obciążenie fizyczne i emocjonalne związane z zapewnieniem wsparcia i opieki osobie chorej.
Warto zauważyć, że trudności te mogą być różnie nasilone w zależności od indywidualnych okoliczności i wsparcia dostępnego dla rodziny. Ważne jest, aby bliscy mieli dostęp do wsparcia psychologicznego i społecznego, które pomaga im radzić sobie z trudnościami i utrzymać zdrowe relacje rodzinne.
ChAD – choroba wyniszczająca
ChAD jest chorobą przewlekłą, której przebieg ma ma głęboki i wyniszczający wpływ na pacjenta. Wg hiszpańskich badań trudności z diagnozą powodują, że aż 70% chorych jest diagnozowanych nieprawidłowo. W rezultacie nie otrzymują odpowiedniej opieki psychiatrycznej i psychoterapeutycznej. U większości pacjentów obserwuje się co najmniej jedną chorobę współistniejącą, najczęściej są to zaburzenia lękowe i uzależnienia. Jedynie co czwarty chory jest zdolny do pełnej aktywności zawodowej, większość jest bezrobotna, korzysta ze zwolnień lekarskich lub renty. Co najmniej 20% chorych (a wyniki niektórych badań wskazują nawet 54%!!!) podejmuje próby samobójcze. W Wielkiej Brytanii wskaźnik przedwczesnej umieralności pacjentów z ChAD typu I (w tym typie występują na przemian epizody manii i depresji) wynosił aż 18%.
Hanka przyjmuje leki, które pomagają stabilizować jej nastrój, uczestniczy w psychoterapii. Uczy się dyscypliny i czerpania przyjemności ze zwyczajnego szarego życia. Mimo że nadal jest to dla niej trudne doświadczenie, znajduje wsparcie w bliskich osobach, które pomagają jej radzić sobie z wyzwaniami, jakie stawia przed nią jej choroba. Wie, że aby być bezpieczną, musi przyjmować leki do końca życia.
📞 Zadzwoń teraz
📌 Jak dojechać?
Publikacje