Awersja do karmienia piersią u matki

Awersja do karmienia piersią u matki

Karmienie piersią jak każdy obszar opieki nad dzieckiem jest okazją do doświadczania przez matkę różnych trudnych uczuć:  irytacji, niechęci, smutku, rozczarowania czy gniewu. Niektóre kobiety ze zrozumieniem przyjmują pojawiające się uczucia niechęci, irytacji czy awersji. Dla innych jest to niepokojące zjawisko wywołujące przytłaczające poczucie winy i wewnętrzne oskarżanie się o bycie „złą matką”. Przeraża je odczuwana awersja do karmienia piersią.

Breastfeeding Aversion and Agitation – BAA
matczyna awersja do karmienia piersią
Awersja do karmienia piersią może pojawić się podczas owulacji, miesiączki, podczas ciąży.

Zjawisko awersji do karmienia piersią opisuje i bada Zainab Yate z Wielkiej Brytanii. Do podjęcia tematu  zainspirowało ją jej własne doświadczenie. Była jedną z wielu matek karmiących, które na apel UNICEF wysyłały swoje fotografie, by wspierać Inicjatywę Szpital Przyjazny Dziecku i popularyzować wśród kobiet naturalne karmienie.  Wybrane zdjęcia wykorzystano podczas akcji promującej karmienie piersią na całym świecie, w tym między innymi fotografię promiennie uśmiechniętej  Zainab i jej dziecka. Gdy kobieta zobaczyła opublikowane zdjęcie, uświadomiła sobie, że nie oddaje ono rzeczywistych uczuć, które towarzyszą jej podczas karmienia piersią.

Przez większość czasu Brytyjka zmagała się z awersją do karmienia piersią.  Podczas przystawiania dziecka do piersi czuła niechęć, przygnębienie, irytację, złość. Pojawiła się refleksja, czy społecznie akceptowany wizerunek uśmiechniętej i zadowolonej matki przystawiającej dziecko do piersi, czerpiącej wyłącznie satysfakcję z tej formy kontaktu z dzieckiem jest prawdziwy? Czy doświadczane przez nią uczucia były wyjątkowe, czy też więcej kobiet podobnie zmaga się z nieprzyjemnymi emocjami podczas przystawiania dziecka do piersi i awersja do karmienia piersią jest częstszym zjawiskiem?

Wymiana doświadczeń z innymi matkami pokazała, że sporo kobiet przeżywa podobne trudności. Zinab Yate postanowiła przyjrzeć się tej kwestii, przebadała niemal 700 kobiet różnych narodowości i okazało się, że 70% ankietowanych odczuwa niechęć i narastające zdenerwowanie podczas karmienia piersią czyli Breastfeeding Aversion and Agitation – BAA.

Awersja do karmienia piersią – przejawy

Pojawiające się w czasie aktu karmienia i znikające wraz z jego zakończeniem:
– niechęć, irytacja, złość, gniew
– pobudzenie, zdenerwowanie, stan napięcia
– uczucie swędzenia (np. brodawek), nieprzyjemne ciarki przechodzące po skórze
– chęć odtrącenia dziecka, odepchnięcia go od piersi, uderzenia go
– poczucie winy i wstyd, że się to przeżywa

Kiedy pojawia się awersja do karmienia piersią?

Jest kilka okoliczności, które sprzyjają pojawianiu się awersji i pobudzenia podczas przystawiania dziecka do piersi:

Czynniki fizjologiczne – owulacja, miesiączka, ciąża – towarzyszy im zwiększona wrażliwość na bodźce związane z dotykiem i ból, większa wrażliwość brodawek, niechęć do bliskiego i intensywnego kontaktu fizycznego, etc.  Oto relacja jednej z matek: Gdy pojawiła się pierwsza po porodzie miesiączka czułam się taka „niedotykalska”. Drażniło mnie, gdy córka w czasie karmienia piersią dotykała rączką mojej twarzy, choć wcześniej mi to nie przeszkadzało.

Duża intensywność karmienia, np. zwiększona częstotliwość karmień związana z karmieniem dwójki (bliźnięta, tandem). Jedna z moich pacjentek opisała, że czuje się jak „obleziona przez kleszcze” w czasie przystawiania swoich bliźniąt do piersi. Uczucie to znika natychmiast po tym, gdy odstawia je od piersi. Podobnie może działać długotrwałe wyłączne karmienie piersią, kontynuowanie karmienia „na żądanie” u starszego niemowlęcia po rozszerzeniu diety. Z wiekiem zmniejsza się zależność dziecka od pokarmu matki. Jeśli matka ma trudności z ograniczeniem ilości karmień, to niechęć i frustracja podczas aktu karmienia może się nasilać. Jedna z matek relacjonowała, że wzbiera w niej gniew, gdy roczne dziecko domaga się piersi kilkanaście razy dziennie, oczekując od niej absolutnej dostępności fizycznej. Miała ochotę odtrącić dziecko przystawione do piersi. Uczucie to mijało, gdy maluch kończył jedzenie.

Zmęczenie, niewyspanie, karmienia nocne. Ileż kobiet budzonych kolejny raz w nocy nie cierpi swego dziecka do szpiku kości! A gdy wstaje dzień, pokłady miłości do pociechy wracają wraz z promieniami słońca;)

Rozczarowanie macierzyństwem. Gdy jest duża rozbieżność między wyobrażeniami dotyczącymi karmienia piersią, a jego rzeczywistym przebiegiem, wówczas mogą pojawić się trudne emocje w czasie karmienia.. Kobieta jest rozczarowana tym, jak bardzo naturalne karmienie uzależnia ją od rytmu życia dziecka i pozbawia swobody dysponowania własnym ciałem i czasem. Karmienie piersią bywa niewygodne: matka nie może prosić nikogo, by ją w tym wyręczył. To ona ponosi konsekwencje wyłącznego karmienia i karmienia na żądanie, które czasem zajmuje większość dnia i przerywa sen w nocy.

Co robić?

Niektórym matkom ulgę przyniesie jedynie zakończenie karmienia piersią i warto to uszanować. Niektórym pomoże rozumienie przyczyn zjawiska, akceptacja pojawiających się  emocji, a także świadomość, że są one naturalne. Pamiętaj, że niechęć, awersja, rozdrażnienie pojawiają się u większości kobiet, które czują się przeciążone karmieniem piersią. Pomocne jest wsparcie innych matek, otwarta rozmowa na ten temat z innymi kobietami. A czasem przydatna jest konsultacja  z psychologiem.

Przydatne może być użycie kilku trików, które ułatwią kontynuację karmienie piersią:

Używaj dystraktorów. Zajmij swoje myśli jakąś prostą czynnością. Odwróć uwagę. Porozmawiaj przez telefon, rozwiąż krzyżówkę albo łamigłówkę, przeglądaj rysunki satyryczne, dowcipy lub śmieszne filmy, możesz poczytać książkę lub oglądać TV. Możesz trzymać w dłoni piłeczkę antystresową lub kostkę lodu, a wtedy mózg będzie zajęty innymi doznaniami płynącymi z ciała czyli ściskaniem piłki lub uczuciem zimna.

Skróć czas karmienia. To pomocne przy karmieniu starszych maluchów. Powiedz kilka wierszyków albo zaśpiewaj piosenkę i zakończ karmienie, gdy piosenka lub wierszyki się skończą. Dziecko będzie wiedziało, że czas oderwać się od piersi i Ty będziesz wiedziała, kiedy poczujesz się lepiej. Poczucie kontroli nad sytuacja zmniejsza niechęć do karmienia piersią.

Zadbaj o sen i odpoczynek – to nie żart! Nieprzyjemne uczucia mogą pojawić się wtedy, gdy brak sił. Pojawiająca się u niewyspanych matek złość podczas karmienia piersią jest sygnałem, którego nie warto lekceważyć.  To znak, że ważne potrzeby matki nie są zaspokojone. „Dzielne matki” mają szczególne ciężko, bo rzadko korzystają z pomocy innych osób. Poproś zatem o pomoc bliskich, byś mogła choć trochę odpocząć. Uczucie irytacji, zniechęcenia i drażliwość zmniejszają się, gdy człowiek może się choć trochę wyspać.
Króciutkie sesje relaksacyjne ułatwiają regenerację. Możesz skorzystać z kilkunastominutowych filmów instruktażowych Mindfullness, relaksu bazującego na praktyce jogi czy posłuchać muzyki relaksującej.

Zadbaj o swoje zdrowie. Zwróć uwagę na niedobory mikroelementów i prawidłowe odżywiania, nawadnianie organizmu. Skonsultuj się z lekarzem rodzinnym: obniżenie nastroju może wiązać się np. z niskimi poziomem witaminy D, B12 lub magnezu, wymagać zbadania poziomu hormonów tarczycy.

Opisane objawy czasem mylnie przypisuje się depresji poporodowej. To prawda, że matki cierpiące na depresję zmagają się z poczuciem winy, są zmęczone i drażliwe. Warto pamiętać, że opisany stan awersji i pobudzenia dotyczy tylko sfery karmienia dziecka. Nieprzyjemne uczucia mijają z chwilą, gdy dziecko jest odstawiane od piersi. Natomiast depresja poporodowa niezależnie od tego, jak przebiega samo karmienie dziecka, wpływa na inne obszary funkcjonowania matki. Pojawiają się zakłócenia poznawcze, społeczne, zaburzony może być sen i łaknienie, obniżony nastrój, wyższy poziom lęku. Więcej informacji o depresji poporodowej.

Na podstawie:
Yate Z. A Qualitative Study on Negative Emotions Triggered by Breastfeeding; Describing the Phenomenon of Breastfeeding/Nursing Aversion and Agitation in Breastfeeding Mothers. Iranian Journal Of Nursing And Midwifery Research, 2017, 22(6):449 DOI: 10.4103/ijnmr.IJNMR_235_16

do góry

AWERSJA DO KARMIENIA PIERSIĄ – DR AGNIESZKA PIETKIEWICZ – PSYCHOTERAPEUTA PSYCHOLOG GDAŃSK

Obraz StockSnap z Pixabay